ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
1. Οι βασικοί άξονες δράσης για την Κλιµατική Μεταβολή είναι:
- Αναδιάρθρωση και διαφοροποίηση της προσφοράς ενέργειας:
Ο άξονας αυτός έχει ιδιαίτερο ειδικό βάρος και αποσκοπεί στον περιορισµό των εκποµπών CO2 για τις οποίες ο ενεργειακός τοµέας φέρει την κύρια ευθύνη. Η διείσδυση του φυσικού αερίου και των ΑΠΕ, τόσο στην ηλεκτροπαραγωγή, όσο και στους τοµείς τελικής ζήτησης, αποτελούν τίς δύο κεντρικές κατηγορίες δράσεων. Η προώθηση της συµπαραγωγής ηλεκτρισµού/θερµότητας αποτελεί µια άλλη κατηγορία δράσεων, ενώ περιλαµβάνονται και πρόσθετα µέτρα για τον εκσυγχρονισµό και τη σειρά φόρτισης των µονάδων ηλεκτροπαραγωγής.
- Ορθολογική χρήση και εξοικονόµηση ενέργειας:
Ο άξονας αυτός επικεντρώνεται επίσης στις εκποµπές CO2 και διαρθρώνεται σε κατηγορίες δράσεων για κάθε τοµέα τελικής ζήτησης. Περιλαµβάνει την προώθηση τεχνολογιών ανάκτησης ενέργειας, νέων αποδοτικών συσκευών και εξοπλισµού, συντήρηση εξοπλισµού, καθώς και πρόσθετα µη τεχνικά-µέτρα για τη µείωση της τελικής ενεργειακής ζήτησης µε έµφαση στον τοµέα των µεταφορών.
- Μέτρα περιορισµού άλλων αερίων του θερµοκηπίου:
Ο άξονας αυτός επικεντρώνεται κυρίως στη βιοµηχανία και τη γεωργία και αποσκοπεί στη δραστική µείωση των αερίων του φθορίου, καθώς και τη συγκράτηση ή και µείωση των εκποµπών του µεθανίου και του υποξειδίου του αζώτου.
- Θεσµικά µέτρα:
Ο άξονας αυτός αποσκοπεί στην εναρµόνιση της χώρας µε τις κοινές πολιτικές και τα µέτρα που επεξεργάζεται η ΕΕ, και παράλληλα προβλέπει τη λειτουργία ενός µηχανισµού ελέγχου της πορείας και της απόδοσης των µέτρων, συµπεριλαµβανοµένης της συγκρότησης Εθνικής Επιτροπής για τις Κλιµατικές Αλλαγές
2. Οι βασικοί άξονες δράσης για την Ατµοσφαιρική Ρύπανση είναι:
- Αναδιάρθρωση και διαφοροποίηση της προσφοράς ενέργειας:
Ο άξονας αυτός αποσκοπεί κυρίως στον περιορισµό των εκποµπών SO2 και δευτερευόντως ΝΟx και αιωρουµένων σωµατιδίων για τις οποίες ο ενεργειακός τοµέας φέρει την κύρια ευθύνη.
- Ορθολογική χρήση και εξοικονόµηση ενέργειας στον κτιριακό τοµέα:
Ο άξονας αυτός επικεντρώνεται κυρίως στις εκποµπές ΝΟx και αιωρουµένων σωµατιδίων. Επιδιώκεται ταυτόχρονα η ορθολογική χρήση των ενεργειακών πόρων, η αντιµετώπιση της Κλιµατικής Μεταβολής αλλά και η βελτίωση της ποιότητας της ατµόσφαιρας στο αστικό περιβάλλον.
- Μέτρα για τον τοµέα των µεταφορών:
Μέτρα διαχείρισης της κυκλοφορίας, η ανανέωση του στόλου οχηµάτων, η προώθηση αεριοκίνησης, η βελτίωση της ποιότητας των καυσίµων και η ενίσχυση των µαζικών µέσων µεταφοράς. Οι ειδικότεροι στόχοι στην περίπτωση αυτή είναι ο περιορισµός των εκποµπών NOx και CO, καθώς και η περαιτέρω µείωση αιωρουµένων σωµατιδίων και µολύβδου.
- Μέτρα για τη βιοµηχανία:
Εκτός από τις δράσεις που αφορούν τη χρήση ενέργειας (υποκατάσταση πετρελαίου µε φυσικό αέριο, εξοικονόµηση ενέργειας, προώθηση συµπαραγωγής) ο άξονας αυτός περιλαµβάνει µέτρα για την αναδιάρθρωση της παραγωγικής διαδικασίας, όπως η εφαρµογή Βέλτιστων ∆ιαθέσιµων Τεχνικών στην παραγωγική διαδικασία και συστηµάτων Περιβαλλοντικής ∆ιαχείρισης.
- Θεσµικά και οργανωτικά µέτρα:
Ο άξονας αυτός περιλαµβάνει δράσεις για την πλήρη εναρµόνιση της χώρας µε τις κοινές πολιτικές και τα µέτρα που επεξεργάζεται η ΕΕ, τη θεσµοθέτηση µέτρων για την ενεργειακή αναβάθµιση των κτιρίων, την επέκταση του δικτύου σταθµών µέτρησης των ατµοσφαιρικών συγκεντρώσεων, και την αναβάθµιση των ελεγκτικών µηχανισµών.
3. Οι βασικοί άξονες δράσης για τα Στερεά Απόβλητα είναι:
- Ασφαλής διάθεση:
Ο άξονας αυτός αποτελεί πρώτη προτεραιότητα σε βραχυπρόθεσµο χρονικό ορίζοντα και αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση του ποσοστού των στερεών αποβλήτων που καταλήγουν σε ανεξέλεγκτες χωµατερές. Οι σχετικές δράσεις αφορούν την αποκατάσταση όλων των χώρων ανεξέλεγκτης απόρριψης.
- Αξιοποίηση οικιακών απορριµµάτων:
Στον άξονα αυτό περιλαµβάνονται δράσεις για την ανάκτηση και επαναφορά των οικιακών και απορριµµάτων στο οικονοµικό κύκλωµα, µέσω της επέκτασης των συστηµάτων συλλογής στην πηγή σε όλους τους µεγάλους δήµους της χώρας αλλά και της κατασκευής σύγχρονων µονάδων µηχανικού διαχωρισµού. επεξεργασία και αξιοποίηση των αποβλήτων στην πηγή -ή κατά το δυνατόν πλησιέστερα σε αυτήν.
- ∆ιαχείριση βιοµηχανικών και επικίνδυνων στερεών αποβλήτων:
Αν και έχει ήδη σηµειωθεί σηµαντική πρόοδος στον τοµέα αυτό, προβλέπονται περαιτέρω δράσεις προσαρµοσµένες στις ιδιαιτερότητες κάθε κατηγορίας αποβλήτων. Ιδιαίτερη έµφαση αποδίδεται στην οργάνωση µηχανισµών συστηµατικής καταγραφής των αποβλήτων, καθώς και µηχανισµών ενηµέρωσης και γενικότερης υποστήριξης των παραγωγών.
- Μείωση της ποσότητας στερεών αποβλήτων:
Ο στόχος της µείωσης των παραγόµενων στερεών αποβλήτων µεταφράζεται κατ' αρχήν στη συγκράτηση της κατά κεφαλή ποσότητας στα σηµερινά -χαµηλότερα των άλλων χωρών της ΕΕ- επίπεδα, ενώ παραµένει ως απώτερος στόχος της στρατηγικής η περαιτέρω µείωση τους µέσω προώθησης εκστρατειών ενηµέρωσης του κοινού, εφαρµογής Συστηµάτων Περιβαλλοντικής ∆ιαχείρισης και Βέλτιστων ∆ιαθέσιµων Τεχνικών στο βιοµηχανικό τοµέα.
- Θεσµικά µέτρα:
Εκτός από τις δράσεις εναρµόνισης της χώρας µε την Ευρωπαϊκή νοµοθεσία, ο άξονας αυτός περιλαµβάνει µέτρα για τον εκσυγχρονισµό και την ενίσχυση του θεσµικού πλαισίου, ώστε να επιτρέπει τη λειτουργία βιώσιµων φορέων διαχείρισης µε εφαρµογή της αρχής «Ο ρυπαίνων πληρώνει» µέσα από τη θεσµοθέτηση σύγχρονων κανόνων τιµολόγησης του όλου κύκλου της διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
4. Οι βασικοί άξονες δράσης για τους Υδατικούς Πόρους είναι:
Ολοκληρωµένη προσέγγιση της διαχείρισης υδάτων που θα συµπεριλαµβάνει τόσο την ποσοτική, όσο και την ποιοτική διάσταση και θα βασίζεται στη σύνταξη ενιαίων διαχειριστικών σχεδίων σε κλίµακα υδρογραφικών λεκανών απορροής -και σε διακρατικό επίπεδο- λαµβάνοντας υπόψη και την αλληλεπίδραση µεταξύ επιφανειακών και υπογείων υδάτων.
- Αποκέντρωση:
Συγκρότηση διαχειριστικών φορέων και µετάθεση διοικητικών αρµοδιοτήτων σε περιφερειακό επίπεδο. Οι φορείς αυτοί θα προχωρήσουν επίσης στην εκπόνηση αποκεντρωµένων σχεδίων διαχείρισης κρίσεων (πληµµύρες, ξηρασία).
- Αναβάθµιση και επέκταση υποδοµών:
Ο άξονας αυτός περιλαµβάνει µέτρα που αποσκοπούν
α) στην τροφοδοσία της ζήτησης και τη µείωση των απωλειών,
β) στην επέκταση και αναβάθµιση των µονάδων επεξεργασίας λυµάτων µε προώθηση της ανακύκλωσης, και
γ) στην οργάνωση µηχανισµών και δικτύων συνεχούς παρακολούθησης της ποσότητας και της ποιότητας των υδάτων στην κλίµακα λεκανών απορροής και δηµιουργία εθνικής τράπεζας υδατικών πληροφοριών.
- Κοινωνικο-οικονοµική θεώρηση στη διαχείριση υδατικών πόρων:
Ο άξονας αυτός περιλαµβάνει µέτρα για την ενδυνάµωση της κοινωνικής συµµετοχής στη διαχείριση των υδατικών πόρων καθώς και για την επανεξέταση της τιµολογιακής πολιτικής ανά τοµέα χρήσης µε στόχο τη σταδιακή ενσωµάτωση του κοινωνικού κόστους για τις υπηρεσίες νερού
- Προστασία από επικίνδυνες ουσίες:
Επιβολή νέων ανώτατων ορίων στις εκποµπές, παράλληλα µε την επίτευξη ποσοτικών στόχων ως προς την περιεκτικότητα τους στους υδάτινους αποδέκτες και τη συστηµατική παρακολούθηση των συγκεντρώσεων.
5. Οι βασικοί άξονες δράσης για την Ερηµοποίηση είναι:
-Προστασία των δασών από πυρκαγιές και καταστροφικές εκχερσώσεις, καθώς και την έγκαιρη αποκατάσταση της καταστρεφόµενης από τις πυρκαγιές δασικής βλάστησης.
-Προστασία των υδατικών πόρων από την υπερκατανάλωση και τη ρύπανση. Ιδιαίτερη έµφαση αποδίδεται στον τοµέα της γεωργίας µε πρόνοια για την εφαρµογή αρδευόµενης γεωργίας µόνο σε περιπτώσεις εξασφαλισµένης αειφόρου επάρκειας υδατικών πόρων, µε παράλληλο εκσυγχρονισµό των αρδευτικών συστηµάτων και λαµβανοµένων υπόψη και των αναγκών της πρόληψης της αλάτωσης των εδαφών.
-Προστασία των αγροτικών γαιών και βοσκοτόπων από την εντατική εκµετάλλευση λαµβάνοντας υπόψη τα όρια της βιοϊκανότητας τους και µε πρόνοια για άσκηση της γεωργίας µόνο σε εδάφη µε µικρές κλίσεις.
-Επίσης, προστασία αγροτόπων και δασικών εκτάσεων από πιέσεις για οικοδοµική, βιοµηχανική και τουριστική χρήση, καθώς και αναθεώρηση του συστήµατος γεωργικών και κτηνοτροφικών επιδοτήσεων οι οποίες δεν εξασφαλίζουν την αειφόρο ανάπτυξη.
-Ενίσχυση της έρευνας, ανταλλαγής πληροφοριών και εκπαίδευσης, και οργάνωση µηχανισµών παρακολούθησης µε την επιλογή κατάλληλων δεικτών.
6. Οι βασικοί άξονες δράσης για τη Βιοποικιλότητα είναι:
-∆ιατήρηση και αποκατάσταση σε ευνοϊκά επίπεδα των σηµαντικών φυσικών οικοτόπων και ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας.
-∆ιαχείριση υδατικών και εδαφικών πόρων για την αντιστροφή των τρεχουσών τάσεων απώλειας της βιοποικιλότητας.
-Προώθηση οριζόντιων περιβαλλοντικών πολιτικών. Κυριότερη από αυτές είναι η διαδικασία Εκτίµησης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
-Ενσωµάτωση της συνιστώσας της βιοποικιλότητας στις τοµεακές πολιτικές
7. Οι βασικοί άξονες δράσης για τους ∆ασικούς Πόρους είναι:
-Το ξεκαθάρισμα της δασικής νοµοθεσίας µε τη δηµιουργία ενός νέου «δασικού κώδικα.
-Η σύνταξη µιας νέας εθνικής στρατηγικής για τα δάση, η οποία θα προωθεί τη «φυσική δασοπονία», αξιοποιώντας το συγκριτικό πλεονέκτηµα της χώρας µας.
-Η δηµιουργία εθνικού χάρτη χρήσεων γης (∆ασολόγιο), όπου τα δάση και τα άλλα φυσικά οικοσυστήµατα θα περιγράφονται ξεκάθαρα και θα διαχωρίζονται από άλλες χρήσεις γης.
-Η επίλυση των προβληµάτων ιδιοκτησίας στην Ελλάδα µε δίκαια και διαφανή µέτρα αποθαρρύνοντας µελλοντικές παράνοµες δραστηριότητες.
-Η δηµιουργία δασικού σχήµατος πιστοποίησης µε διεθνές κύρος, το οποίο θα προωθεί την αειφορική δασική διαχείριση και θα δώσει ένα πλεονέκτηµα στη δασική παραγωγή της χώρας.