Στόχοι της Εθνικής Στρατηγικής
1. Στρατηγικός στόχος µας είναι ο αναπροσανατολισµός της οικιστικής πολιτικής µε στόχο τη βελτίωση των µηχανισµών εφαρµογής του σχεδιασµού καθώς και των µηχανισµών διαχείρισης του αστικού και εξωαστικού χώρου.
Ειδικότερα, η στρατηγική περιλαµβάνει τα παρακάτω βασικά στοιχεία: Σταδιακό περιορισµό της διάχυτης αστικοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό: (α) θα αυξηθεί το ποσοστό του εξωαστικού χώρου που καλύπτεται από σχέδια χρήσεων γης από το σηµερινό επίπεδο, πλησιάζοντας έτσι τα ελάχιστα αντίστοιχα ποσοστά που απαντώνται στα άλλα κράτη-µέλη της ΕΕ.
(β) θα περιοριστούν σταδιακά οι δυνατότητες δόµησης στις εξωαστικές περιοχές που δεν θα καλύπτονται από σχέδια,
(γ) θα προωθηθεί µια ολοκληρωµένη πολιτική προστασίας της φύσης που δεν θα περιοριστεί µόνο στις περιοχές υψηλής οικολογικής σηµασίας αλλά θα συµπεριλάβει και «κοινά» οικοσυστήµατα που είναι αναγκαία ως συνδετήριος ιστός των προηγούµενων,
(δ) στο πλαίσιο αυτό θα ληφθούν άµεσα ειδικά µέτρα προστασίας της γεωργικής γης και των δασών,
(ε) θα ληφθούν κατάλληλα οριζόντια µέτρα προστασίας για ειδικές κατηγορίες χώρου όπως ο παράκτιος και ο ορεινός, και
(στ) θα διαµορφωθεί µια πολιτική προστασίας του τοπίου ως αυτοτελούς αξίας, σύµφωνα και µε τη σχετική διεθνή σύµβαση.
Η οικιστική ανάπτυξη θα αναπροσανατολιστεί από το πρότυπο των συνεχών επεκτάσεων στο πρότυπο της «συµπαγούς» πόλης, σύµφωνα µε τις τρέχουσες τάσεις στον Ευρωπαϊκό χώρο.
Στο πλαίσιο αυτό, οι νέες οικιστικές αναπτύξεις θα βασιστούν στην προώθηση νέων οργανωµένων ενοτήτων , που θα απορροφούν πολύ µικρότερες αγροτικές εκτάσεις και θα οδηγούν σε πολεοδοµικό περιβάλλον υψηλότερης ποιότητας. Τέτοιες παρεµβάσεις θα καλύπτουν όχι µόνο ανάγκες κατοικίας αλλά και την υποδοχή µε οργανωµένο τρόπο παραγωγικών δραστηριοτήτων (τουρισµού, βιοµηχανίας και επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων).
Στον υφιστάµενο πολεοδοµικό χώρο θα προωθηθούν προγράµµατα ολοκληρωµένων αστικών αναπλάσεων που δεν θα περιορίζονται σε εγχειρήµατα «εξωραϊσµού» του δηµόσιου χώρου αλλά θα αντιµετωπίζουν τις µείζονες ελλείψεις υποδοµών, κυρίως χώρων στάθµευσης και ελεύθερων και πράσινων χώρων, θα παρεµβαίνουν και στον ιδιωτικό χώρο−κατά περίπτωση και µε οργανωµένες µορφές−, και επίσης θα επιδιώκουν την αντιµετώπιση γεωγραφικά εντοπισµένων οικονοµικών και κοινωνικών προβληµάτων, µε στόχο τη ριζική αναδιάρθρωση του αστικού περιβάλλοντος. Η ανακατανοµή των αστικών πυκνοτήτων, µέσω της µείωσης των πολύ υψηλών, σε ορισµένες περιοχές, συντελεστών δόµησης, και της ανάπτυξης πολλών «περιµετρικών» εντός σχεδίου περιοχών που χαρακτηρίζονται από χαµηλά ποσοστά κορεσµού αποτελεί τη δεύτερη βασική επιλογή για τον πολεοδοµικό χώρο.
Κρίσιµο ρόλο θα παίξει, τέλος, η αντιµετώπιση των προβληµάτων κυκλοφορίας µε την περαιτέρω ενίσχυση των µαζικών µέσων µεταφοράς.
Για την υποστήριξη των παραπάνω επιλογών, τόσο από τεχνική άποψη όσο και όσον αφορά την κοινωνική αποδοχή τους, θα ληφθούν µέτρα για τη βελτίωση των διαδικασιών εφαρµογής και ελέγχου του σχεδιασµού. Στο πλαίσιο αυτό κρίσιµοι κρίκοι είναι
(α) η δηµιουργία ενός αποτελεσµατικού µηχανισµού ανακοπής της αυθαίρετης δόµησης,
(β) η δηµιουργία αποτελεσµατικών µηχανισµών διαχείρισης και ελέγχου του δηµόσιου χώρου της πόλης, για την αντιµετώπιση των προβληµάτων της παράνοµης στάθµευσης και της αυθαίρετης ιδιοποίησης κοινόχρηστων χώρων από τις παρόδιες χρήσεις, και
(γ) ο εκσυγχρονισµός της πολιτικής γης µε την ενεργοποίηση υφιστάµενων εργαλείων και την εισαγωγή νέων εργαλείων όπως οι αντισταθµιστικές ρυθµίσεις.
Η ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηµατολογίου και η ανάπτυξη των µηχανισµών χωρικής πληροφόρησης−διαδικασιών που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη, εντάσσονται στο ίδιο πλαίσιο προτεραιοτήτων.
Η ενεργοποίηση των θεσµοθετηµένων µορφών στρατηγικού χωροταξικού σχεδιασµού θα επιτρέψει την συντονισµένη εφαρµογή των παραπάνω επιλογών, θα διευκολύνει τον εναρµονισµό των περιβαλλοντικών και των χωρικών επιλογών µε τις τοµεακές πολιτικές, και επίσης θα διαµορφώσει συνθήκες που θα διευκολύνουν την αποκέντρωση του εφαρµοσµένου σχεδιασµού.
Η αποτελεσµατικότερη διασύνδεση χωρικού σχεδιασµού και κοινωνίας, θα επιτευχθεί µέσω
(α) της ανάπτυξης της συνεργασίας δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα, και
(β) της προώθησης προγραµµάτων ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού..
2. Στρατηγικός στόχος µας είναι η µείωση της ενεργειακής έντασης της ελληνικής οικονοµίας και η διαφοροποίηση του ενεργειακού µίγµατος προς την κατεύθυνση φιλικών προς το περιβάλλον ενεργειακών πηγών.
Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί µε τις εξής δράσεις: Ορθολογική χρήση και εξοικονόµηση ενέργειας. Οι δράσεις αυτές δεν θα πρέπει να περιορίζονται στον βιοµηχανικό τοµέα που εµφανίζει τη µεγαλύτερη προσαρµοστικότητα, αλλά να εκµεταλλευθούν τα σηµαντικά περιθώρια του κτιριακού τοµέα περιλαµβάνοντας µέτρα για την καλύτερη µόνωση των κτιρίων, την συντήρηση του ενεργειακού εξοπλισµού και την προώθηση αποδοτικών συσκευών.
Ανάπτυξη της συµπαραγωγής, για την πλήρη εκµετάλλευση των ενεργειακών πόρων και τη µείωση των απωλειών τόσο στο βιοµηχανικό τοµέα και στην ηλεκτροπαραγωγή, όσο και σε µεγάλες µονάδες του τριτογενούς τοµέα (ξενοδοχεία, νοσοκοµεία, αθλητικά κέντρα κλπ.).
Η υιοθέτηση του φυσικού αερίου από µεγάλο βαθµό επιχειρήσεων του δευτερογενούς και τριτογενούς τοµέα αλλά και νοικοκυριά θα έχει ιδιαίτερα θετικές επιπτώσεις στο ατµοσφαιρικό περιβάλλον.
∆ραστική αύξηση της συµµετοχής των ΑΠΕ. Αν και σήµερα η αιχµή του επενδυτικού ενδιαφέροντος εντοπίζεται στα αιολικά και µικρά υδροηλεκτρικά έργα, σηµαντική αναµένεται και η ανάπτυξη ηλιακών τεχνολογιών στον κτιριακό τοµέα.
Αναβάθµιση και διασύνδεση δικτύων ηλεκτρικού συστήµατος, µε στόχο την ενίσχυση τους και τη διευκόλυνση της διείσδυσης των ΑΠΕ ιδιαίτερα στα νησιωτικά συστήµατα.
3. Στρατηγικός στόχος µας είναι η βελτίωση της οικο-αποδοτικότητας του τοµέα των µεταφορών έτσι ώστε οι ανάγκες να καλύπτονται µε τον πιο ασφαλή και περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο. Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί µε τις εξής δράσεις:
Ανάπτυξη και επέκταση υποδοµών µαζικών µέσων µεταφοράς, τόσο στα αστικά κέντρα, όσο και στην περιφέρεια µε έµφαση στα συστήµατα σταθερής τροχιάς (σιδηρόδροµοι, µετρό, τραµ) έτσι ώστε να γίνει εφικτή η µετατόπιση ενός σηµαντικού ποσοστού της ζήτησης για επιβατικές και εµπορευµατικές µεταφορές.
Ιδιαίτερη πρόνοια θα λαµβάνεται για τη σωστή διαχείριση των µεταφορικών συστηµάτων η οποία είναι συχνά σηµαντικότερη από την ίδια την ανάπτυξη τους
Αναβάθµιση και επέκταση του οδικού δικτύου, τόσο στα αστικά κέντρα, όσο και στην περιφέρεια µε στόχο την αντιµετώπιση των φαινοµένων έντονης κυκλοφοριακής συµφόρησης και µε πρωταρχική µέριµνα για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας.
Προώθηση εναλλακτικών καυσίµων, µε βραχυπρόθεσµο στόχο την αύξηση των αεριοκίνητων αυτοκινήτων. Παράλληλα, θα πρέπει να προωθηθούν δράσεις για την έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον (ηλεκτροκίνηση αυτοκινήτων, κελλία καυσίµων "fuel cells").
Ενίσχυση και αναβάθµιση των µη οδικών τρόπων µεταφοράς και ιδιαίτερα των σιδηροδροµικών και θαλάσσιων.
Βέλτιστη διαχείριση κυκλοφοριακών ροών, µε προώθηση µέτρων που περιλαµβάνουν τη δηµιουργία λεωφοριοδρόµων, µονοδροµήσεις, καθώς και εκτεταµένη αξιοποίηση της τηλεµατικής.
Ενίσχυση της αξιοπιστίας των µαζικών µέσων µεταφοράς και διευκόλυνση της χρήσης τους, µε οργάνωση δροµολογίων και δηµιουργία χώρων στάθµευσης στην περιφέρεια της πόλης.
Προώθηση µέτρων αποθάρρυνσης της χρήσης ΙΧ και µακροπρόθεσµης µεταβολής της συµπεριφοράς των χρηστών µεταφορικών υπηρεσιών, σε ότι αφορά:
την ίδια την ανάγκη της µετακίνησης
την επιλογή του µεταφορικού µέσου που θα χρησιµοποιήσουν
την επιλογή της χρονικής στιγµής µετακίνησης
την επιλογή του τύπου ιδιόκτητου µέσου µεταφοράς
τον τρόπο χρήσης του µέσου αυτού
4. Στρατηγικός στόχος µας είναι η εφαρµογή µιας αγροτικής πολιτικής που θα εξισορροπεί τις οικονοµικές, οικολογικές, κοινωνικές και διατροφικές ανάγκες και θα εγγυάται την ολοκληρωµένη και αειφόρο ανάπτυξη της υπαίθρου.
Επιδιώκεται, παράλληλα µε την κύρια λειτουργία της γεωργικής δραστηριότητας, να ενισχυθεί και να αναδειχθεί ο πολυλειτουργικός χαρακτήρας της γεωργίας. Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί µε τις εξής δράσεις:
Στροφή ή/και ενίσχυση των ορθών γεωργικών πρακτικών που συµβιβάζονται µε βιώσιµα πρότυπα παραγωγής και είναι φιλικές προς το περιβάλλον.
Ορθολογική διαχείριση υδατικών πόρων, µε έµφαση στην προστασία των επιφανειακών και υπογείων υδάτων, τη µείωση των απωλειών, την προστασία των εδαφών και την αντιµετώπιση της ερηµοποίηση
Ορθολογική διαχείριση εγγειοβελτιωτικών έργων και φυτοφαρµάκων, µε ιδιαίτερη πρόνοια για την προστασία των υδροφόρων οριζόντων.
Προώθηση ολοκληρωµένης ανάπτυξης του αγροτικού χώρου, µε εφαρµογή πολιτικών αξιοποίησης των τοπικών πόρων και ενίσχυση της πολυδραστηριότητας.
Σταδιακή µετατόπιση του µηχανισµού στήριξης της γεωργίας µέσω των τιµών που δηµιουργεί εντατικοποίηση, πλεονάσµατα και στρέβλωση της αγοράς σε µηχανισµό άµεσων ενισχύσεων του αγροτικού εισοδήµατος και παράλληλα διασφάλιση υψηλής ποιότητας των παραγοµένων προϊόντων και προστασία της δηµόσιας υγείας και του περιβάλλοντος.
Εφαρµογή κατάλληλων µέτρων (κίνητρα-αντικίνητρα) για την ενσωµάτωση στο οικονοµικό αποτέλεσµα των γεωργικών εκµεταλλεύσεων όλων των αρνητικών και θετικών εξωτερικών οικονοµιών.
Ενίσχυση των προγραµµάτων βιολογικής γεωργίας, µε ταυτόχρονη ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτηµάτων της ελληνικής γεωργίας και των παραδοσιακών προϊόντων της ελληνικής γης.
Προστασία της βιοποικιλότητας και των περιοχών υψηλής φυσικής αξίας από εντατικές γεωργικές και κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις.
Προώθηση προγραµµάτων ενηµέρωσης των αγροτών για σύγχρονες καλλιεργητικές πρακτικές συµβατές µε την προστασία του περιβάλλοντος και για τις διαθέσιµες εναλλακτικές καλλιεργητικές λύσεις που θα εξασφαλίσουν την αειφορία της αγροτικής παραγωγής.
Κοινωνική αναβάθµιση και καταξίωση της θέσης και του ρόλου των αγροτων ώστε να ανασχεθεί η εγκατάλειψη της υπαίθρου.
∆ιαµόρφωση αλιευτικής πολιτικής συνεπούς µε την εφαρµογή ορθών αλιευτικών πρακτικών µε στόχο την εξασφάλιση ισορροπίας µεταξύ της ασκούµενης αλιευτικής προσπάθειας και των αλιευτικών αποθεµάτων.
5. Στρατηγικός στόχος µας είναι η διευκόλυνση των επιχειρήσεων να προωθήσουν παρόµοιες αντισταθµιστικές δράσεις, και συγκεκριµένα:
Οργανωτικές δράσεις, που αποσκοπούν στη βελτίωση της παραγωγικότητας της εργασίας, και στη βελτιστοποίηση των διαδικασιών διάθεσής των προϊόντων στον καταναλωτή.
Οι δράσεις αυτές που προϋποθέτουν σχετικά χαµηλό κόστος έρευνας και είναι εύκολα υλοποιήσιµες, µπορούν άµεσα να µεταφρασθούν σε αυξηµένα έσοδα για την επιχείρηση αντισταθµίζοντας σε µικρότερο ή µεγαλύτερο βαθµό το κόστος της συµµόρφωσης προς τους περιβαλλοντικούς περιορισµούς.
Εξοικονόµηση ενέργειας, µε στόχο τη µείωση της ενεργειακής έντασης της βιοµηχανίας, ιδιαίτερα στο µεγάλο πλήθος των ΜΜΕ, στις οποίες παρόµοιες επεµβάσεις δεν έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά.
Εκτός από τα απαραίτητα χαµηλού κόστους µέτρα µείωσης των απωλειών, έµφαση θα δοθεί στην ανάπτυξη της συµπαραγωγής και στον τεχνολογικό εκσυγχρονισµό µε χρήση αποδοτικότερων ενεργειακών τεχνολογιών.
Υποκατάσταση καυσίµων, µε έµφαση στην διείσδυση του φυσικού αερίου, καθώς και στην προώθηση των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας. Εκτός από την άµεση χρήση ΑΠΕ, οι βιοµηχανικές επιχειρήσεις ενθαρρύνονται να στραφούν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ (πράσινος ηλεκτρισµός) αξιοποιώντας τις δυνατότητες που παρέχει η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Αναδιάρθρωση της παραγωγικής διαδικασίας, µε έµφαση στη διαφοροποίηση του µίγµατος πρώτων υλών ή ενέργειας µε υποκατάστατα φιλικότερα προς το περιβάλλον και στη βελτίωση της παραγωγικότητας των εισροών.
Η ορθολογική χρήση των πόρων επιβάλλει τη µείωση των απωλειών, την εισαγωγή µεθόδων επεξεργασίας των παραπροϊόντων, τον καθαρισµό και την επανάχρηση των αποβλήτων καθώς και την ορθολογική χρήση ή βελτιστοποίηση των συνθηκών συντήρησης και ελέγχου των µηχανηµάτων παραγωγής.
Καινοτοµικές αλλαγές στο προϊόν, που αποσκοπούν κυρίως σε µεταβολές στη φύση και τον σχεδιασµό του, σε κατεύθυνση που συνεπάγεται εξοικονόµηση πρώτων υλών και ενέργειας και διευκολύνει την επαναχρησιµοποίηση ή ανακύκλωση τους µετά το τέλος του κύκλου ζωής τους.
Επίσης, έµφαση θα δοθεί και στην υποκατάσταση των υλικών συσκευασίας από άλλα φιλικά προς το περιβάλλον.
Οι σηµαντικότερες δράσεις στο πλαίσιο αυτό είναι:
Ιδρυση και επέκταση µονάδων ανακύκλωσης και αποσυναρµολόγησης στερεών υλικών και αποβλήτων.
Ιδρυση και επέκταση µονάδων διαχείρισης και αξιοποίησης αποβλήτων.
Υλοποίηση περιβαλλοντικών σχεδίων για την απόκτηση οικολογικής σήµανσης προϊόντων ή την ανάπτυξη και πιστοποίηση συστηµάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης
Αποτίµηση και αξιολόγηση του εξωτερικού περιβαλλοντικού κόστους σε επιλεγµένους κλάδους της µεταποίησης και πιλοτικές εφαρµογές των αποτελεσµάτων για την εσωτερίκευση του περιβαλλοντικού κόστους στο µηχανισµό της αγοράς.
Καταγραφή και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των επιχειρήσεων και συσχέτιση τους µε τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την αύξηση της απασχόλησης.
Σχεδιασµός και ενδεχόµενη εισαγωγή νέων θεσµών και εργαλείων στην άσκηση βιοµηχανικής περιβαλλοντικής πολιτικής όπως περιβαλλοντικοί φόροι, συστήµατα τιµολόγησης ρύπανσης, εθελοντικές συµφωνίες που θα εµπλέκουν τους µηχανισµούς της αγοράς στον οικολογικό αναπροσανατολισµό της επιχειρηµατικής δραστηριότητας και θα µετριάζουν τις επιπτώσεις των πολιτικών αυτών στην ανταγωνιστικότητα.
Στα πλαίσια αυτά µελετάται η δοκιµαστική εφαρµογή του συστήµατος Εµπορεύσιµων Αδειών που αποτελεί έναν από τους σηµαντικότερους µηχανισµούς επίτευξης των στόχων του Πρωτοκόλλου του Κυότο για την αντιµετώπιση της Κλιµατικής Αλλαγής
Υποστηρικτικές ενέργειες ενηµέρωσης, ευαισθητοποίησης και πληροφόρησης για την προσαρµογή της βιοµηχανίας στο νέο περιβαλλοντικό θεσµικό πλαίσιο, οδηγίες που αφορούν στην ολοκληρωµένη πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης από επικίνδυνα και τοξικά απόβλητα
6. Στρατηγικός στόχος µας είναι η αρµονική ένταξη των τουριστικών δραστηριοτήτων στο φυσικό περιβάλλον µέσω της αποφυγής και της αποτελεσµατικής διαχείρισης των περιβαλλοντικών πιέσεων που δηµιουργούν.
Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί µε τις εξής δράσεις:
Αποτελεσµατικότερη διαχείριση του µαζικού τουρισµού, µε έµφαση σε προγράµµατα περιβαλλοντικής διαχείρισης που θα αποσκοπούν στη µείωση των πιέσεων στους τοπικούς φυσικούς πόρους όπως στο πόσιµο νερό, µέσω της υιοθέτησης µέτρων για την εξοικονόµηση και ανακύκλωση του νερού ή στην ενέργεια, µέσω της εξοικονόµησης και της προώθησης των ΑΠΕ.
Κατά προτεραιότητα επίσης πρέπει να αντιµετωπισθεί το θέµα της διαχείρισης των απορριµµάτων
∆ιαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος, µε έµφαση στην ανάπτυξη του οικοτουρισµού που προβάλλει ως βασική αξία το σεβασµό και όχι απλά την εκµετάλλευση του φυσικού περιβάλλοντος. Επίσης, ο αγροτουρισµός και ο συνεδριακός τουρισµός αποτελούν περισσότερο ήπιες τουριστικές δραστηριότητες που δίνουν και τη δυνατότητα διεύρυνσης της τουριστικής περιόδου.
Ανάπτυξη τουριστικών υποδοµών, µε στόχο την προσέλκυση και καλύτερη εξυπηρέτηση των τουριστών και γνώµονα τη συµβατότητα τους µε το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Προϋπόθεση η ενεργός συµµετοχή και διαβούλευση µε τους τοπικούς φορείς.