Ο ισχυρός Δήμος

Προς συνέπεια με το ιδεολογικό μας μανιφέστο οφείλουμε αρχικά να προσδιορίσουμε τους δύο βασικούς στόχους του ισχυρού Δήμου, οι οποίοι οδηγούν από τη μια σε αντίρροπη κατεύθυνση όσον αφορά το μέγεθος των ΟΤΑ, αλλά πρέπει από την άλλη να συντεθούν, για να υπηρετηθούν ταυτόχρονα:

1ος στόχος. Η διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των ΟΤΑ στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων έτσι, ώστε να προωθούν την τοπική ανάπτυξη και να παρέχουν στους πολίτες τις υπηρεσίες που αντιστοιχούν στις αρμοδιότητές τους.

2ος στόχος. Η διασφάλιση της δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών και της ουσιαστικής πολιτικής νομιμοποίησης των ΟΤΑ, που προϋποθέτουν την αμεσότερη δυνατή σχέση των πολιτών με το τοπικό πολιτικό και διοικητικό σύστημα (δηλαδή με τους αιρετούς και με τις υπηρεσίες).

Για να συνθέσει τους δύο στόχους, η εναλλακτική μας πρόταση προχωρά με επιλογή σχετικά μεγάλου αριθμού ΟΤΑ και, ταυτόχρονα, σχετικά μικρού αριθμού δημοτικών υπηρεσιών, και επομένως οδηγούμαστε στην εξυπηρέτηση των μικρότερων ΟΤΑ από μεγαλύτερους ή από «κοινές υπηρεσίες». Οι κοινές υπηρεσίες συγκροτούνται σε γεωγραφικές ενότητες, σχεδιασμένες με χωροταξικά κριτήρια, που στοχεύουν στην καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των πολιτών, μπορεί να είναι διαφορετικές κατά λειτουργία ή ομάδα λειτουργιών, και διοικούνται από τους ΟΤΑ τους οποίους υπηρετούν, με υπερτοπική συμβασιακή σχέση ή δομή (με σύμβαση διαδημοτικής ή μητροπολιτικής ή διανησιωτικής συνεργασίας ή με σύνδεσμο ΟΤΑ ή διαδημοτική εταιρεία ή την ΤΕΔΚ).

Οι υπηρεσίες ενός ισχυρού δήμου ή οι κοινές υπηρεσίες ΟΤΑ συγκροτούνται από τις ακόλουθες κατ' ελάχιστον υπηρεσίες:

■ διοικητική υπηρεσία, με αρμοδιότητα και τη λειτουργία ΚΕΠ, καθώς και την πληροφορική

■ οικονομική υπηρεσία, με αρμοδιότητα και τον προγραμματισμό

■ τεχνική υπηρεσία, με αρμοδιότητα και την υποστήριξη της τοπικής ανάπτυξης (αστικής ή/και αγροτικής)

■ κοινωνική υπηρεσία

■ δημοτική αστυνομία, με αρμοδιότητα και την πολιτική προστασία.

Το σύνολο των υπηρεσιών αυτών το ονομάζουμε «ολοκληρωμένο σύστημα δημοτικών υπηρεσιών». Σε μεσαίους δήμους, το «ολοκληρωμένο σύστημα δημοτικών υπηρεσιών» μπορεί να είναι μεγαλύτερο. Π.χ., για τον προγραμματισμό, την πληροφορική και την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού μπορεί να συγκροτηθεί ξεχωριστή επιτελική υπηρεσία, όπως ξεχωριστές οργανικές μονάδες μπορεί να συγκροτηθούν για το ΚΕΠ και για την πολιτική προστασία. Στις κοινές υπηρεσίες, η υπηρεσία υποστήριξης του προγραμματισμού, της πληροφορικής και της ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού απαιτεί ευρύτερη ανθρωπογεωγραφική ενότητα από αυτήν την οποία απαιτεί η τεχνική και η κοινωνική υπηρεσία. Παράλληλα με το ανωτέρω «ολοκληρωμένο σύστημα δημοτικών υπηρεσιών», πόλη ή οικισμός που ήταν έδρα δήμου και έχει πληθυσμό μεγαλύτερο από το όριο των 1.200 κατοίκων ορίζεται ως «πόλος ενδοδημοτικής αποκέντρωσης» του νέου ισχυρού δήμου και συγκροτείται σε αυτήν υπηρεσία εξυπηρέτησης των πολιτών. Θέτοντας κοινές σταθερές (standards), στην ποσοτική και την ποιοτική παροχή υπηρεσιών στους πολίτες, με απλές μαθηματικές πράξεις το συνολικά απαιτούμενο προσωπικό για όλους τους ΟΤΑ είναι περίπου το ίδιο, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ΟΤΑ, γιατί μεγάλος αριθμός ΟΤΑ, άρα και μεγάλος αριθμός ολοκληρωμένων συστημάτων δημοτικών υπηρεσιών, απαιτεί μικρό αριθμό υπηρεσιών ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, και μικρός αριθμός ΟΤΑ, άρα μικρός αριθμός ολοκληρωμένων συστημάτων δημοτικών υπηρεσιών, απαιτεί μεγάλο αριθμό υπηρεσιών ενδοδημοτικής αποκέντρωσης. Κάνοντας ένα βήμα παραπάνω μπορούμε να προσδιορίσουμε τον αριθμό και τη χωροθέτηση του συνόλου των «ολοκληρωμένων συστημάτων δημοτικών υπηρεσιών» (είτε αυτά έχουν τη μορφή υπηρεσιών μεμονωμένων δήμων είτε τη μορφή κοινών υπηρεσιών ΟΤΑ), σύμφωνα με τα ανθρωπογεωγραφικά δεδομένα της χώρας μας (μητροπολιτικές, αστικές, αγροτικές, ορεινές περιοχές και νησιά). Η εναλλακτική μας πρόταση έχει το άριστο (optimum) μέγεθος των 400 «ολοκληρωμένων συστημάτων δημοτικών υπηρεσιών», με την ανωτέρω κατ' ελάχιστον συγκρότηση, οπότε, με βάση το υπηρετούν σήμερα προσωπικό, εύκολα υπολογίζουμε το αναγκαίο πρόσθετο προσωπικό και προσδιορίζουμε το επιπλέον ετήσιο κόστος λειτουργίας των ΟΤΑ, που μεταφράζεται σε πρόσθετο ποσοστό επί των σημερινών Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ). Με το άριστο πλήθος, έχουμε 400 δήμους που καθένας τους έχει «ολοκληρωμένο σύστημα δημοτικών υπηρεσιών», 80 μικρούς δήμους και κοινότητες και 40 μικρά νησιά-κοινότητες που υποστηρίζονται από τους 400 δήμους με υπερτοπική συμβασιακή σχέση ή δομή. Δηλαδή, έχουμε συνολικά 520 ΟΤΑ. Επίσης, συγκροτούνται τουλάχιστον 520 πόλοι ενδοδημοτικής αποκέντρωσης.

Η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και η μεταφορά συγκροτημένων δομών, μαζί με τους αντίστοιχους πόρους από την κεντρική και την περιφερειακή δημόσια διοίκηση, γίνονται, με βάση σχετική νομοθετική ρύθμιση, στους δήμους που έχουν «ολοκληρωμένο σύστημα δημοτικών υπηρεσιών» και στις κοινές υπηρεσίες, εφόσον έχουν τη μορφή του συνδέσμου ΟΤΑ. Επειδή σε κάθε περίπτωση θα υπάρχει η εύλογη αντίρρηση των αιρετών των συνενωμένων ΟΤΑ, υπάρχει και η φωνή της λογικής η οποία λέει ότι ένας καλός νόμος, επαρκείς οικονομικοί πόροι, ορθολογική χωροθέτηση, οργανωμένες δομές και λειτουργίες, χωρίς ποιοτικά και ποσοτικά επαρκές ανθρώπινο δυναμικό, αποτελούν ωραίο αλλά κενό κέλυφος.

Η εναλλακτική μας πρόταση για να φτάσουμε στον ισχυρό δήμο, γίνεται εξόφθαλμα αντιληπτό ότι, δεν περιορίζεται, σε έναν απλό διοικητικό εξορθολογισμό, αλλά περιέχει το σύνολο των προϋποθέσεων και των συντελεστών που απαιτούνται.

Δηλαδή:

• Το πολιτικό πλαίσιο.
• Το νομικό και το διοικητικό πλαίσιο.
• Το οικονομικό πλαίσιο: πρόσθετοι οικονομικοί πόροι για τη λειτουργία των Ο.Τ.Α. και τις τοπικές δημόσιες επενδύσεις.
• Το χωροταξικό.
• Το οργανωτικό.
• Το τεχνολογικό πλαίσιο.
• Το ανθρώπινο δυναμικό.
• Η επιστημονική και τεχνική υποστήριξη.
• Το επικοινωνιακό.
• Η χρονική διάρκεια.
• Οι δομές διοίκησης και παρακολούθησης του Προγράμματος.
• Η ωριμότητα των κοινωνικών και των πολιτικών συνθηκών
• Οι συνέργειες του Προγράμματος
• Επιστροφή στο ΜΕΝΟΥ