Εναλλακτικές προτάσεις στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής
Ανά τομέα, η ανάλυση προτάσεων αντιμετώπισης του φαινομένου της φοροδιαφυγής που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι:
• Αφορολόγητο όριο εισοδήματος που δηλώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες.
Ηλεκτρονική υποβολή συναλλαγών κάθε μήνα: οι ελεύθεροι επαγγελματίες υποβάλλουν ηλεκτρονικά καταστάσεις με τους πελάτες και τους προμηθευτές τους και την αξία των συναλλαγών μαζί τους. Πιο συγκεκριμένα υποβάλλουν: α) τα στοιχεία των πελατών και την αξία των συναλλαγών μαζί τους με βάση τον Αριθμό Φορολογικού Μητρώου β) τα στοιχεία των προμηθευτών τους γ) τις πωλήσεις τους μέσω ταμειακών μηχανών ή μέσω χειρόγραφων αποδείξεων δ) τα στοιχεία των δαπανών τους με αποδείξεις ταμειακής μηχανής ε) τα στοιχεία των λογαριασμών Δ.Ε.Η. και Ο.Τ.Ε. Τα στοιχεία που υποβάλλονται με ηλεκτρονικό τρόπο θα χρησιμοποιούνται για διασταυρώσεις προκειμένου να εντοπίζονται πλαστά και εικονικά στοιχεία.
• Μεγάλη επιστροφή φόρου στους αγρότες.
Ø Μείωση επιστροφής Φ.Π.Α. : η επιστροφή Φ.Π.Α. έχει θεσμοθετηθεί να καταβάλλεται στους αγρότες επί του ποσού των ακαθάριστων εσόδων τους. Με τη μείωση επιστροφής του Φ.Π.Α. το κράτος θα μειώσει τις δαπάνες του ενώ αντίστοιχα θα περιοριστεί και η φοροδιαφυγή.
Ø Υποχρεωτική τήρηση βιβλίων: οι αγρότες σήμερα φορολογούνται στο εισόδημά τους με βάση αντικειμενικές τιμές χωρίς να υποχρεώνονται να τηρούν βιβλία με αποτέλεσμα να πληρώνουν λιγότερο φόρο. Με την τήρηση βιβλίων θα εμφανιστεί ότι οι αγρότες πουλάνε σε αυξημένες τιμές τα προϊόντα τους στους χονδρεμπόρους μέσω της υπερτιμολόγησης και έτσι θα απαιτηθεί να πληρώνουν και αυξημένο φόρο εισοδήματος.
• Λαθρεμπόριο τσιγάρων.
Ø Ακτίνες x-ray: ένα σημαντικό μέτρο για την πάταξη του λαθρεμπορίου τσιγάρων είναι η εγκατάσταση ακτινών x-ray στα τελωνεία. Με το σύστημα αυτό θα γίνεται έλεγχος του λαθραίου φορτίου που εισάγεται στην Ελλάδα , το οποίο στη συνέχεια θα κατάσχεται από τις αρμόδιες αρχές και θα επιβάλλονται τα ανάλογα πρόστιμα.
Ø Εγκατάσταση συστήματος ιχνηλασιμότητας: με το σύστημα αυτό η σήμανση των προϊόντων καπνού θα γίνεται με μια ταινία, η οποία δεν παραχαράσσεται. Η ταινία αυτή θα διαβάζεται με ειδικό μηχάνημα και θα αναγνωρίζεται αμέσως η εφοδιαστική αλυσίδα του προϊόντος. Έτσι τα τσιγάρα που παράγονται στη χώρα μας ή εισάγονται από νόμιμες εταιρείες δεν θα μπορούν να διατεθούν λαθραία στην αγορά γιατί θα εντοπίζεται αμέσως ο εισαγωγέας, ο κατασκευαστής και ο διακινητής του προϊόντος. Επίσης θα εντοπίζονται εταιρείες που παράγουν τσιγάρα για αγορές του εξωτερικού, τα οποία επανεισάγονται λαθραία και πωλούνται στη μαύρη αγορά αδασμολόγητα.
• Λαθρεμπόριο καυσίμων.
Ø Εγκατάσταση μαύρου κουτιού στα δεξαμενόπλοια: τα μαύρα κουτιά είναι μικρές συσκευές που τοποθετούνται πάνω στο δεξαμενόπλοιο και καταγράφουν ηλεκτρονικά την κάθε κίνησή του. Έτσι το δρομολόγιο του δεξαμενόπλοιου ελέγχεται από τη στιγμή της παραλαβής του καυσίμου. Ø Καλή λειτουργία του συστήματος παρακολούθησης: το σύστημα παρακολούθησης δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της διαδρομής του δεξαμενόπλοιου σε πραγματικό χρόνο αλλά για τον εντοπισμό παράνομων δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα αν το σκάφος πραγματοποιήσει δύο ύποπτες διαδρομές μέσα σε μία εβδομάδα και αυτό επαναλαμβάνεται συχνά θα πρέπει να ειδοποιηθεί η αρμόδια υπηρεσία προκειμένου να διενεργηθούν οι σχετικοί έλεγχοι.
Ø Εγκατάσταση μαύρου κουτιού και στα βυτιοφόρα: εκτός από τα δεξαμενόπλοια τα μαύρα κουτιά θα πρέπει να τοποθετούνται και πάνω στα βυτιοφόρα μεταφορικών εταιρειών καυσίμων έτσι ώστε να παρακολουθείται η διαδρομή τους.
Ø Δημιουργία πίνακα προστίμων: θα πρέπει να δημιουργηθεί πίνακας με διαφορετικά πρόστιμα και ταξινόμηση προστίμων ανά είδος και ποσότητα.
Ø Δέσμευση περιουσιακών στοιχείων: όταν εξακριβωθούν οι παράνομες πράξεις λαθρεμπορίου θα πρέπει να δεσμεύονται τα περιουσιακά στοιχεία τόσο του ιδιοκτήτη του δεξαμενόπλοιου όσο και του εμπόρου που διατηρεί παράνομα το λαθραίο καύσιμο στις δεξαμενές του
Ø Εξίσωση φόρου πετρελαίου θέρμανσης με το φόρο του πετρελαίου κίνησης: με την εξίσωση φόρου που έχει εφαρμοστεί έχει σχεδόν εξαλειφθεί το λαθρεμπόριο στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, όμως παραμένει το λαθρεμπόριο στο ναυτιλιακό πετρέλαιο.
• Παρεμπόριο.
Αύξηση ελέγχων από την αστυνομία: οι έλεγχοι από την αστυνομία θα πρέπει να γίνουν πιο έντονοι και τα προϊόντα παρεμπορίου που κατάσχονται να καταστρέφονται έτσι ώστε να αποτρέπεται η διακίνησή τους στην αγορά. Επίσης θα πρέπει να επιβάλλονται τα ανάλογα πρόστιμα που ορίζει ο νόμος σε αυτούς που συλλαμβάνονται να διακινούν παράνομα προϊόντα.
• Φοροδιαφυγή τύπου carousel.
Διενέργεια ελέγχων από το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (Σ.Δ.Ο.Ε.): το Σ.Δ.Ο.Ε .θα πρέπει να πραγματοποιεί τακτικούς ελέγχους στις εταιρείες ώστε να εξιχνιάζει κυκλώματα εταιρειών που χρησιμοποιούν εικονικά τιμολόγια για να μην αποδίδουν Φ.Π.Α. στο Ελληνικό Δημόσιο. Στην περίπτωση που βεβαιωθούν τέτοιου είδους παραβάσεις ζητείται από τις εταιρείες να δώσουν έγγραφες εξηγήσεις και αν κριθεί ότι αυτές είναι ανεπαρκείς, το ΣΔΟΕ στέλνει τα στοιχεία στη δικαιοσύνη για επιπλέον διερεύνηση.
• Τουριστικές επιχειρήσεις.
Ø Απλοποίηση της αδειοδότησης για τις παράνομες τουριστικές κατοικίες: με το νομοσχέδιο του Υπουργείου Τουρισμού που ψηφίστηκε τον Ιούλιο του 2013 αποφασίστηκε η δυνατότητα αδειοδότησης σε τουριστικές κατοικίες που δεν είχαν άδεια λειτουργίας και νοικιάζονταν μέσω ιστοσελίδων στο εξωτερικό. Έτσι οι ιδιοκτήτες των κατοικιών αυτών με την υποβολή κάποιων δικαιολογητικών μπορούν να λάβουν άδεια και το Ειδικό Σήμα Λειτουργίας του Ε.Ο.Τ. Αυτή η ρύθμιση βοήθησε στο να αυξηθούν τα έσοδα του κράτους από τη φορολόγηση των τουριστικών κατοικιών που μέχρι πρότινος δεν φορολογούνταν.
Ø Επιβολή προστίμων σε όσους συνεχίζουν να παρανομούν: το παραπάνω νομοσχέδιο προβλέπει αυστηρές ποινές σε όσους ιδιοκτήτες κατοικιών δεν νομιμοποιούν την τουριστική χρήση των ακινήτων τους λαμβάνοντας Ειδικό Σήμα Λειτουργίας καθώς και στις περιπτώσεις που διαφημίζονται τουριστικές κατοικίες σε ηλεκτρονικές ιστοσελίδες και έντυπα μέσα στην Ελλάδα και το εξωτερικό χωρίς να αναγράφεται ο Αριθμός Μητρώου τους.
• Εικονικές συναλλαγές με τη χρήση θυγατρικών και υπεράκτιων εταιρειών.
Έλεγχος σε εμβάσματα του εξωτερικού και offshore εταιρείες: η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε εξονυχιστικούς ελέγχους στα εμβάσματα του εξωτερικού και τις offshore εταιρείες προκειμένου να εξακριβωθούν φορολογικές παραβάσεις και να επιβληθούν τα ανάλογα πρόστιμα. Χαρακτηριστικό ως προς τα εμβάσματα στο εξωτερικό είναι ότι από την αρχική επεξεργασία των 54.000 υποθέσεων βρέθηκαν 24.710 υποθέσεις που έχριζαν περαιτέρω διερεύνηση ενώ τα βεβαιωθέντα έσοδα για το Ελληνικό Δημόσιο φθάνουν στο ποσό των 25εκατ.€. Ως προς τις offshore εταιρείες oέλεγχος που διενεργείται έχει αποφέρει έσοδα που ξεπερνούν τα 70 εκατ. €.
• Πολυεθνικές εταιρείες.
Φάκελος τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών: με την τροποποίηση του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, οι θυγατρικές αλλοδαπών επιχειρήσεων στην Ελλάδα υποχρεούνται να τηρούν φάκελο τεκμηρίωσης για τις συναλλαγές τους. Ο φάκελος θα πρέπει να καταρτίζεται εντός 50 ημερών από την ημερομηνία λήξης της διαχειριστικής περιόδου ενώ παράλληλα θα συντάσσεται πίνακας πληροφοριών που θα περιέχει στοιχεία σχετικά με τη λειτουργική ταυτότητα της επιχείρησης και ο οποίος θα υποβάλλεται ηλεκτρονικά στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων. Στις διατάξεις για την τεκμηρίωση των συναλλαγών εντάσσονται οι τόκοι δανείων καθώς και οι μεταβιβάσεις επιχειρήσεων, ακινήτων, μετοχών και συμμετοχών σε νομικά πρόσωπα. Επίσης τεκμηριώνονται οι ενδοομιλικές συναλλαγές μεταξύ ημεδαπών όπως και μεταξύ ημεδαπών και αλλοδαπών επιχειρήσεων με την προϋπόθεση ότι:
Ø Η αθροιστική αξία των ενδοομιλικών συναλλαγών της ελληνικής επιχείρησης υπερβαίνει τις 100.000€ και τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα του ομίλου δεν υπερβαίνουν τα 5.000.000€.
Ø Η αθροιστική αξία των ενδοομιλικών συναλλαγών της ελληνικής επιχείρησης υπερβαίνει τις 200.000€ και τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα του ομίλου υπερβαίνουν τα 5.000.000.
Τέλος, εκλογικεύονται τα πρόστιμα για παραβάσεις, τα οποία ανάλογα με τα δηλούμενα ακαθάριστα έσοδα της υπόχρεης επιχείρησης κυμαίνονται από 1.000€ έως 100.000€.
ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ
• Εφαρμογή διεθνών πρακτικών για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής όπως:
Ø Προγράμματα ευαισθητοποίησης του κοινού με στόχο την ενημέρωση και τη συμμόρφωση των φορολογουμένων
Ø Τα κριτήρια για την ανίχνευση της φοροδιαφυγής να προσαρμόζονται συνεχώς με βάση νέα δεδομένα και τα αποτελέσματα των ελέγχων
Ø Κινητικότητα εφοριακών/ελεγκτών ώστε να αποφευχθεί η διαφθορά
Ø Διακανονισμός του χρέους με ευέλικτες ρυθμίσεις πληρωμών
Ø Υποβολή φορολογικών δηλώσεων στο διαδίκτυο
• Προτάσεις του ΟΟΣΑ για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής.
Ø Δημοσίευση του φόρου εισοδήματος που καταβάλλεται από όλους τους φορολογουμένους
Ø Κατάργηση κάθε φορολογικής αμνηστίας (περαιώσεις)
Ø Διασταυρώσεις μεταξύ περιουσιακών στοιχείων, τραπεζικών λογαριασμών αλλά και φόρων που καταβάλλουν οι φορολογούμενοι
Ø Πιο γρήγορη απονομή δικαιοσύνης για φορολογικές υποθέσεις: ο ΟΟΣΑ προτείνει να δοθούν πρόσθετες δυνατότητες εξωδικαστικού συμβιβασμού.