Αντιμετώπιση της ανεργίας
Η αντιμετώπιση της ανεργίας είναι από τα πιο επείγοντα θέματα που αντιμετωπίζει η εναλλακτική μας πρόταση διακυβέρνησης, καθώς αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες παθογένειες της χώρας.
Καταρχήν πρέπει να μελετηθούν και να κατανοηθούν η κατάσταση και τα αίτια του προβλήματος, ώστε να περάσουμε σε ένα μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.
Πρέπει να καταλάβουν όλοι, ότι στο κέντρο του ενδιαφέροντος είναι ο άνθρωπος, καθώς μόνο έτσι θα αντιμετωπιστεί με επιτυχία το πρόβλημα.
Οι λύσεις που προτείνει η εναλλακτική μας πρόταση είναι:
• Αντιμετώπιση ανεργίας των νέων.
Το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας συγκεντρώνεται στους νέους σε ηλικία ανθρώπους και συγκεκριμένα ηλικίας 15-24 ετών (51,9%). Το φαινόμενο αυτό συνδέεται και με το περιεχόμενο της εκπαίδευσης που παρέχεται και της σύνδεσης της με την παραγωγική διαδικασία και καταδεικνύει και την σπατάλη των ανθρωπίνων πόρων και την οικονομική καθυστέρηση. Είναι λοιπόν αναγκαίο να ληφθούν μέτρα με σκοπό να διευκολύνουν την πρόσληψη των νέων, οι οποίοι αποτελούν και το μέλλον αυτής της χώρας. Προτείνονται:
- Απαλλαγή κατά τα πρώτα έτη της πρόσληψης (δύο έτη) από τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης.
- Πρακτική εξάσκηση των νέων σε επιχειρήσεις με ελάχιστη αμοιβή, αναλόγως την επιχείρηση.
- Ενίσχυση της επιδότησης της απασχόλησης με παράλληλη ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων.
- Προώθηση της μερικής απασχόλησης με ταυτόχρονη μείωση της πολυθεσίας, για να μην έχει δηλαδή ένα άτομο δύο δουλειές ή δύο θέσεις σε μία δουλειά.
- Θέσπιση ειδικής σύμβασης περιορισμένου χρόνου εργασίας και κατάρτισης.
- Αναπροσδιορισμός του εκπαιδευτικού συστήματος Αρχικά αυτό που πρέπει να γίνει είναι να βελτιωθεί το σύστημα επαγγελματικού προσανατολισμού των νέων. Το σύστημα εκπαίδευσης και γενικότερα ο τρόπος εκπαίδευσης των φοιτητών στα πανεπιστήμια είναι απαρχαιωμένος, κάτι το οποίο πρέπει να επαναπροσδιορισθεί. Επίσης, πρέπει να γίνεται ενημέρωση των νέων για τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας, με σκοπό να είναι ικανοί να επιλέξουν επαγγέλματα που να ανταποκρίνονται στις κοινωνικές ανάγκες. Ακόμα, λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης της επιστήμης και της τεχνολογίας, πρέπει στα πανεπιστήμια να γίνεται συνεχής επιμόρφωση των φοιτητών με βάση τα νέα δεδομένα και να παρακινούνται από τους καθηγητές τους να παρακολουθούν τις εξελίξεις στο αντικείμενο της εργασίας τους. Επίσης, θα πρέπει να δημιουργεί ένα σύστημα σπουδών, χάρη στο οποίο όταν ο νέος βγει στην αγορά εργασίας να μπορεί να έχει τις γνώσεις που θα του επιτρέψουν να ανταπεξέλθει στο επάγγελμα που θα επιλέξει και να του επιτρέψουν να είναι αποδοτικός. Για την κοινωνία του αύριο δεν αρκεί μόνο να διατηρείται η γνώση και η τεχνογνωσία που αποκτήθηκε σε κάποια δεδομένη στιγμή. Το νέο σύστημα εκπαίδευσης πρέπει να έχει ως βάση την επικοινωνία, την ομαδική εργασία και την αξιολόγηση της προσωπικής κατάστασης, καθώς τα μελλοντικά επαγγέλματα απαιτούν ικανότητες διάγνωσης, διατύπωσης προτάσεων βελτίωσης σε όλα τα επίπεδα, αυτονομία, πνευματική ανεξαρτησία και ικανότητα ανάλυσης που προσδίδει η γνώση. Κατά συνέπεια είναι απαραίτητη η προσαρμογή του περιεχομένου της εκπαίδευσης και της δυνατότητας βελτίωσης της κατάρτισης, κάθε φορά που θεωρείται απαραίτητο. Η αναγκαιότητα της ανάπτυξης της συνεχούς επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης έχει γίνει αποδεκτή, αλλά απαιτεί και τον αναπροσανατολισμό των διαθέσιμων πόρων προς αυτή την κατεύθυνση και όχι προς παθητικές πολιτικές αντιμετώπισης της ανεργίας. Η δυσκολία ανταπόκρισης του συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες έχει σχέση από τη μια με τους χαλαρούς δεσμούς της με την παραγωγή, τους κοινωνικούς στόχους και τις προτεραιότητες και από την άλλη με την αδυναμία προσέγγισης και ικανοποίησης των ατομικών αναγκών, δυνατοτήτων και επιλογών του εργατικού δυναμικού.
•Προώθηση της μερικής απασχόλησης.
Προτείνεται, να υιοθετηθούν ως ελάχιστο όριο για την μερική απασχόληση οι 12 ώρες την εβδομάδα, που στην ουσία σημαίνει 3 ημέρες με 4ωρη απασχόληση την εβδομάδα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την κατάργηση της πολυθεσίας και τη μείωση των ωρών εργασίας, ώστε να απασχολείται περισσότερο εργατικό δυναμικό, χωρίς βέβαια μείωση των αποδοχών. Επίσης, θα ενισχυθεί η απασχόληση και θα δίνεται η δυνατότητα αύξησης της παραγωγικότητας με την είσοδο νέων ανθρώπων στην επιχείρηση.
Αυτή η μορφή απασχόλησης θα παίξει σημαντικό ρόλο στη νέα ευέλικτη αγορά εργασίας. Κατά καιρούς πολλές συνδικαλιστικές οργανώσεις, έχουν διατυπώσει επιφυλάξεις για την μερική απασχόληση, καθώς πιστεύουν πως δεν θα έπρεπε να λειτουργήσει ως υποκατάστατο της πλήρης απασχόλησης, αλλά μόνο ως συμπληρωματικό. Αυτό που δεν κατανοούν όμως, είναι ότι αν τεθούν κάποια όρια και αν πρώτα ληφθούν κάποια μέτρα, η μερική απασχόληση μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά κατά τη μείωση της ανεργίας.
Τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για την ενίσχυση της μερικής απασχόλησης είναι τα εξής:
Ø κυβέρνηση και κοινωνικοί εταίροι πρέπει να φροντίσουν να απαλλαγεί η μερική απασχόληση από την προκατάληψη της υποδεέστερης μορφής εργασίας.
Ø οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να φροντίσουν για τη διάδοση και την αποδοχή της μερικής απασχόλησης από εργοδότες σε εργαζόμενους µε την προϋπόθεση της διατήρησης του εθελοντικού χαρακτήρα αυτής της μορφής εργασίας και της εξασφάλισης της ίσης μεταχείρισης µε τους εργαζόμενους µε πλήρη απασχόληση.
Ø τήρηση και δημοσιοποίηση καταστάσεων, για τις ζητούμενες θέσεις μερικής απασχόλησης.
Με την καθιέρωση της μερικής απασχόλησης, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο και θα μπορούν να συνδυάσουν την εργασία τους με τις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους, όπως για παράδειγμα σπουδές και οικογένεια.
• Σύστημα πρόωρης συνταξιοδότησης.
Η Ελλάδα είναι η χώρα με το περισσότερο γέρικο πληθυσμό στα Βαλκάνια και η 5η κατά σειρά γήρανσης μεταξύ των 27 κρατών μελών της Ένωσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την προοδευτική αύξηση της αναλογίας των ηλικιωμένων ατόμων στο σύνολο του πληθυσμού. Η ανεργία στη χώρα μας προέρχεται όχι μόνο από τις απολύσεις, αλλά και από την ανεπάρκεια προσλήψεων και από την έλλειψη απολύσεων στους ηλικιωμένους ανθρώπους. Το φαινόμενο της µη απόλυσης των ηλικιωμένων σχετίζεται µε τις ελληνικές αντιλήψεις και παραδόσεις ως προς την αντιμετώπιση τους, καθώς και µε την μορφή των ελληνικών επιχειρήσεων, δηλαδή οικογενειακού τύπου.
Μελέτες που έχουν γίνει για τα δημογραφικά στοιχεία της χώρας, δείχνουν πως θα υπάρξει αύξηση του ποσοστού των ηλικιωμένων ατόμων στον πληθυσμό και για αυτό το λόγο θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για να υπάρξουν στο μέλλον θέσεις εργασίας για τους νέους.
Τα μέτρα που προτείνονται είναι τα εξής:
Ø Θέσπιση σχημάτων πρόωρης συνταξιοδότησης (πχ για εργαζόμενους ή ανέργους) άνω των 55 ετών, μειωμένη απασχόληση με αντίστοιχη μείωση των αποδοχών και επιδότηση του υπόλοιπου από το κράτος και για εξειδικευμένες περιπτώσεις από τον Ειδικό Κοινό Λογαριασμό της Ανεργίας. Έτσι, θα έχουμε προστασία του ηλικιωμένου εργατικού δυναμικού, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι είναι αδύνατον να ανταπεξέλθουν στις εργασίες τους μετά την ηλικία των 55 ετών, ενώ ταυτόχρονα θα ελευθερωθούν πολλές θέσεις εργασίας.
Ø Αναδιάρθρωση του συνταξιοδοτικού συστήματος, το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα να υπάρξει καλύτερη κατανομή και διαχείριση των πόρων του, περιορίζοντας τις παροχές προς ομάδες για τις οποίες δεν υπάρχει πλέον δικαιολογημένη βάση για τη συνέχιση τους. Με αυτό τον τρόπο θα επιτευχθεί η ανακατανομή των πόρων υπέρ των ηλικιωμένων.
Ø Ασφαλιστική υποστήριξη, είτε επιδόματος είτε απασχόλησης των ευρισκομένων στα πρόθυρα της συνταξιοδότησης ατόμων σε περιοχές σε κρίση, όπου η πρόσβαση στην απασχόληση είναι αδύνατη.
• Εκσυγχρονισμός, μετασχηματισμός και αναμόρφωση στη λειτουργία του ΟΑΕΔ.
Με το ποσοστό ανεργίας στη χώρα μας σε υψηλά επίπεδα και να αυξάνεται συνεχώς, είναι αδύνατο από το υπάρχον σύστημα κάλυψης της ανεργίας του ΟΑΕΔ να καταφέρει να ανταπεξέλθει. Το σύστημα του ΟΑΕΔ σήμερα είναι αρκετά απαρχαιωμένο και έχει διαμορφωθεί για να αντιμετωπίζει μικρότερα ποσοστά ανεργίας και μικρότερης διάρκειας, καθώς και προβλήματα εργασίας με λιγότερη πολυπλοκότητα και απαιτήσεις. Αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι αναδιάρθρωση ολόκληρου του συστήματος και του νομικού πλαισίου του ΟΑΕΔ, με σκοπό να μπορέσει να ανταπεξέλθει στη σημερινή πραγματικότητα και να γίνει πιο ευέλικτο και πιο αποδοτικό.
Αυτό θα μπορούσε να γίνει με:
Ø Βελτίωση του ελέγχου της ανεργίας και των προϋποθέσεων επιδότησης, ώστε να αντιμετωπιστούν οι καταστρατηγήσεις (μαύρη εργασία, παράνομη είσπραξη επιδομάτων)
Ø Αμεσότερη απόδοση των εισφορών οι οποίες καταβάλλονται για την αντιμετώπιση της ανεργίας.
Ø Διαμόρφωση δύο σταδίων - επιπέδων επιδομάτων ανεργίας, ως εξής:
1. Κύρια επιδότηση (επίδομα ανεργίας). Αυξημένα ποσά επιδόματος για βραχύτερο χρόνο. Η χρηματοδότηση τους θα προέρχεται κυρίως από εργοδότες και εργαζόμενους μέσα από τα πλαίσια της εισφοράς 0,36% για την ανεργία, µε συμφωνία των κοινωνικών εταίρων.
2. Ή Επικουρική Επιδότηση (κοινωνικό επίδομα), δηλαδή χαμηλά ποσά επιδόματος για μακρύ χρόνο θα καταβάλλονται μετά τη λήξη της τακτικής επιδότησης και θα χρηματοδοτούνται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Αντίστοιχες πρακτικές εφαρμόζονται και στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Οι πρώτοι έξι μήνες συνήθως πληρώνονται από λογαριασμό που προκύπτει από εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών, ενώ μετά το πρώτο εξάμηνο η δαπάνη του επιδόματος ανεργίας βαρύνει τον Εθνικό Προϋπολογισμό του κράτους, αποτελώντας έτσι µια καθαρά κοινωνική παροχή και μέριμνα από πλευράς πολιτείας.
Ø Αναδιοργάνωση και δραστηριοποίηση των Γραφείων Ευρέσεων Εργασίας, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται με ταχύτητα στην προσφορά και ζήτηση εργασίας σε όλη τη χώρα.
Ø Συντονισμός και νέα προσέγγιση για τη δημιουργία και λειτουργία προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης και επανεκπαίδευση ανέργων και εργαζομένων, των οποίων η εξειδίκευση απαξιώνεται.
Ø Βελτίωση της ποιότητας υπηρεσιών με την παροχή εντατικής καθοδήγησης, κατάρτισης και με αναζήτηση θέσης εργασίας τις πρώτες εβδομάδες της ανεργίας, ιδίως για τους νεαρούς ανέργους.
• Αύξηση των επενδύσεων.
Το θεσμικό πλαίσιο των αγορών των προϊόντων πρέπει να αυξάνει την ανταγωνιστική πίεση πάνω στις επιχειρήσεις και ταυτόχρονα να καθιστά το περιβάλλον φιλικό προς την επιχειρηματική δραστηριότητα. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να γίνει αυτό εφικτό:
Ø Με την προώθηση του ανταγωνισμού, την απλούστευση του ρυθμιστικού και ειδικότερα του φορολογικού περιβάλλοντος, την παροχή κινήτρων και την εξάλειψη των φραγμών στην επιχειρηματικότητα και ιδιαίτερα στην ίδρυση νέων επιχειρήσεων.
Ø Με τη διευκόλυνση της μετάβασης σε μια οικονομία βασισμένη στη γνώση, την ενθάρρυνση της χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών και την τόνωση των επενδύσεων σε ανθρώπινο κεφάλαιο και σε έρευνα και ανάπτυξη. Ειδικά, πρέπει να αυξηθούν οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Ø Μια επιχείρηση με τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος της, αλλά και με την αύξηση της παραγωγικότητας, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, ώστε αυτή να γίνει πιο αποτελεσματική και πιο φιλική γενικά προς τους πολίτες, αλλά και στους εργαζομένους της. Αυτό μπορεί να γίνει με την αντιμετώπιση του προβλήματος της γραφειοκρατίας.
• Άλλα μέτρα:
Ø Οικονομικός σχεδιασμός και προγραμματισμός για την τόνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και την αναπτυξιακή πολιτική στους τομείς της βιομηχανίας και του εμπορίου. Οφείλουμε να αξιοποιήσουμε τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του τόπου, να ενισχύσουμε την ιδιωτική πρωτοβουλία ώστε να αυξηθούν οι επενδύσεις, να προσελκυσθούν ξένα κεφάλαια και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίες.
Ø Δημιουργία προγράμματος αποκέντρωσης που θα προσελκύσει επενδύσεις στην περιφέρεια και θα φέρει τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, σημαντικούς δηλαδή κλάδους για την ελληνική οικονομία.
Ø Προαγωγή αγορών εργασίας χωρίς αποκλεισμούς με την προσφορά κινήτρων για εργασία, με ουσιαστικές και δραστήριες πολιτικές για την αγορά εργασίας και με τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, που οδηγούν επίσης στην καλύτερη ένταξη των μειονεκτούντων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των αναπήρων και των ατόμων με χαμηλή ειδίκευση
Ø Χρησιμοποίηση της κινητικότητας της εργασίας, ώστε να συνδυάζεται η προσφορά εργασίας με τη ζήτηση εργασίας για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Ø Παροχή βοήθειας σε ανέργους και σε νέους που ξεκινούν τη δική τους επιχείρηση, παραδείγματος χάριν, με την παροχή κατάρτισης για την υποστήριξη της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, με την παροχή κεφαλαίου εκκίνησης ή με τη μείωση ή κατάργηση φορολογίας για νεοσύστατες επιχειρήσεις (start-ups).